Medisch Spectrum Twente, Enschede
Hoe ontwerp je een topklinisch ziekenhuis van ruim 80.000 m² midden in het centrum van Enschede, zonder in te boeten op zorgkwaliteit, gastvrijheid en oriëntatie?
Deze vraag vormde het uitgangspunt bij de totstandkoming van het nieuwe Medisch Spectrum Twente (MST). In plaats van een ziekenhuis aan de rand van de stad koos het ziekenhuis bewust voor verankering in het stedelijk weefsel. Dichtbij de mensen, als zichtbaar en levendig onderdeel van de samenleving.
Wij gaven vorm aan een integraal ontwerp dat deze grootstedelijke zorgvraag wist te vertalen naar een compact, overzichtelijk en menselijk ziekenhuisgebouw. Met het welzijn van de patiënt als leidend principe.
een ziekenhuis als stadsgebouw
De locatiekeuze midden in het centrum vroeg om een zorgvuldige inpassing in het bestaande stedelijke netwerk. De oriëntatie van het gebouw werd omgedraaid: waar de oude hoofdingang was afgekeerd van de binnenstad, is de nieuwbouw juist met de entree richting het centrum ontworpen. Daarmee werd het Koningsplein een nieuw verblijfsgebied, inclusief looproutes, vergroening en een directe verbinding met de Van Heekgarage via een trap, lift en rollend trottoir. Zo is het ziekenhuis niet slechts een bestemming, maar ook een schakel in het dagelijks functioneren van de stad.
De situering in het centrum benadrukt dat patiënten onderdeel blijven van de maatschappij. Vanuit de kamers is er zicht op het stedelijke leven, een bewuste keuze om de connectie met de buitenwereld te behouden en isolement te doorbreken.
een helende omgeving
Het gebouw is ontworpen met het principe van een Healing Environment: een omgeving die stress vermindert en herstel ondersteunt. Alle verpleegafdelingen bestaan uit eenpersoonskamers met eigen sanitair, uitzicht, daglicht en privacy. Hiermee wordt de kans op infectie verkleind, de rust vergroot en het contact tussen arts en patiënt verdiept.
Rondom vijf grote, met glas overkapte atria zijn de kamers gegroepeerd in een opzet die oriëntatie en daglichtoptimalisatie combineert met een gevoel van openheid en geborgenheid. De atria geven het gebouw karakter en maken het tegelijkertijd energie-efficiënt: door het atriumklimaat fungeert de glasoverkapping als thermische buffer.
efficiënt en logisch georganiseerd
De enorme schaal van het ziekenhuis is thematisch gestructureerd, zodat het gebouw overzichtelijk en intuïtief blijft. De hotfloor, met operatiekamers, IC, MC en PACU, ligt centraal op de derde verdieping. Daarboven liggen de verpleegafdelingen, daaronder de poliklinieken. Hierdoor worden de looplijnen tussen de verschillende zorgfuncties geminimaliseerd.
Gescheiden circulatieroutes voor personeel, patiënten en bezoekers dragen bij aan rust en veiligheid. Elke verdieping beschikt bovendien over een eigen keuken, zodat maaltijden snel en op temperatuur bij de patiënt komen.
Voor de artsen zijn traditionele privé-kantoren vervangen door flexplekken, strategisch gepositioneerd nabij de poliklinieken. Deze keuze bevordert spontane uitwisseling tussen disciplines, maakt beter gebruik van ruimte en sluit aan bij de volledig digitale werkomgeving.
kunst en zingeving als integraal onderdeel
Vanaf de beginfase is kunst opgenomen als integraal onderdeel van het ontwerp. Grote werken in de atria zijn zichtbaar vanuit de kamers en wachtruimtes en geven iedere vleugel een eigen identiteit. In de entree begeleidt een fotowerk met licht en uitzicht de bezoekers van de parkeergarage tot aan de hoofdingang.
Daarnaast is er ruimte gemaakt voor reflectie en spiritualiteit. Een stiltecentrum en kapel bieden gelegenheid voor rust, bezinning en viering. En is hier tegenover een islamitische gebedsruimte geplaatst.
toekomstbestendig én op tijd
Met zijn schaal en complexiteit is het MST een ziekenhuis van topklinisch niveau. Tegelijkertijd is het gebouw gebouwd binnen de afgesproken bouwtijd van 38 maanden en binnen budget! Een resultaat van een integrale ontwerp- en uitvoeringsstrategie waarin zorg, techniek en stedenbouw hand in hand gingen.
Meer dan een gebouw is het MST een zorglandschap binnen de stad. Een ontwerp waarin het welzijn van de patiënt centraal staat, maar net zo goed het functioneren van de arts, de beleving van de bezoeker en de dynamiek van het stadsleven