Industrieel erfgoed gecombineerd met stijlvolle nieuwbouw

Na beëindiging van de scheepvaartactiviteiten veranderen vanaf 1979 de verschillende schiereilanden in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam in vrijwel monofunctionele woongebieden. Als laatste is het oostelijk deel van Cruquius aan de beurt. Tijdens de stadsvernieuwing aan het einde van de twintigste eeuw waren het veemarktterrein en de pakhuizen in het westen al aangepakt, vanaf 2013 wordt het deel ten oosten van de Van Lohuizenlaan getransformeerd. Maar nu met een andere uitkomst: een karakteristiek rommelig bedrijventerrein wordt een levendig werk- en woongebied met behoud van zoveel mogelijk kenmerkende bebouwing. Het terrein aan de Nieuwe Vaart rond de vroegere Sigma verffabriek maakt deel uit van deze verandering.

WONINGEN EN CREATIEVE BEDRIJVIGHEID

Het plangebied Cruquius 2.2 Sigma ligt ten zuiden van de Cruquiusweg vlakbij de Zeeburger schutsluis. Van 1934 tot 2008 was hier de verf- en vernisfabriek Vettewinkel en Zonen (later Sigma) gevestigd. Op basis van de spelregelkaart (zie laatste alinea) is een plan gemaakt.

Op het terrein staat een aantal karakteristieke gebouwen, waaronder de monumentale verffabriek en naastliggende lakmagazijn annex verfmalerij. Deze bebouwing wordt gerestaureerd en geschikt gemaakt voor creatieve bedrijvigheid en wonen. Op de verffabriek zelf worden twee extra woonetages gebouwd, de bestaande lagen zijn voor de bedrijvigheid. De nieuwe opbouw is historisch verantwoord omdat ooit twee extra lagen waren voorzien. De andere kenmerkende gebouwen verkeren in slechte technische staat en worden afgebroken. De lakstokerij aan de kade blijft behouden en krijgt een nieuwe functie.

Nieuwbouw in industriële bouwstijl

In een passende industriële stijl wordt nieuwbouw rondom de bestaande gebouwen gerealiseerd, met woningen zowel in koop- en huursector als gestapeld en grondgebonden. Zo ontstaat een losse bebouwing met een evenwichtige verdeling tussen oud en nieuw met respect voor het monument en met diverse zichtlijnen tussen de gebouwen.

De differentiatie in bouwhoogte van de omliggende bebouwing zorgt ervoor dat het opgetopte monument goed zichtbaar wordt. Door aan de zuidzijde lagere bebouwing te maken ontstaat een geleidelijke opbouw. Het project omvat 77 woningen met 53 parkeerplaatsen op en onder het maaiveld.

Planologie op basis van spelregelkaart

Stadsdeel Oost van de gemeente Amsterdam heeft gekozen voor een strategie van uitnodigingsplanologie: initiatief en verantwoordelijkheid voor de transformatie liggen bij de markt, dat wil zeggen bij ontwikkelaar en bouwer. Verder vindt de transformatie per kavel plaats met als resultaat een organische ontwikkeling die de diversiteit van Cruquius op het gebied van wonen en werken versterkt en kwalitatief verbetert.

Er is geen stedenbouwkundig plan gemaakt, maar een spelregelkaart met spelregels waar de plannen aan moeten voldoen. Ook kent de strategie een verplicht overleg met alle belanghebbenden waardoor bestemmingsplannen zonder zienswijzen vastgesteld kunnen worden en de bouw snel kan beginnen. Het plan voor Cruquius 2.2 Sigma voldoet aan de spelregelkaart op grond van:

• het behoud van industrieel erfgoed
• een gevarieerde bebouwing met een prettig en leefbaar aanzicht vanuit de buurt
• de realisatie van een programma met in hoofdzaak huurwoningen in het middensegment
• de mogelijkheid om op deze historische plek in het hart van het nieuwe Cruquiusgebied een economisch haalbaar plan te maken